1Муралиев А.М., 2Дженалиев А. А., 1Малдыбаева М.Б.
1Институт сейсмологии НАН КР, г.Бишкек, Кыргызстан
2Technische Universität Berlin, Berlin, Germany
МЕХАНИЗМЫ ОЧАГОВ ЗЕМЛЕТРЯСЕНИЙ И СОВРЕМЕННОЕ ПОЛЕ НАПРЯЖЕНИЙ БИШКЕКСКОГО ПРОГНОСТИЧЕСКОГО ПОЛИГОНА
В статье представлены результаты изучения пространственного распределения механизмов очагов 1790 землетрясений с энергетическими классами 7 и более (KР ≥ 7.0), произошедших на территории Бишкекского прогностического полигона, охватывающего территории Чуйской и Иссык-Кульской впадин и их горных обрамлений, за последние 30 лет (1991 – 2020 гг.). Основное внимание уделено картированию ориентации осей главных напряжений в очагах исследованных землетрясений. Переход от количественного описания угловых параметров осей напряжения сжатия и растяжения к векторному изображению с помощью GIS технологии позволил выявить особенности развития напряжённого состояния земной коры. Выявлены две зоны оси напряжения сжатия, в одной из которых (западная часть полигона) преобладают горизонтальные сжатия, направленные с севера и северо-запада на юг и юго-восток, а в другой (восточная часть полигона) оси напряжения сжатия направлены с северо-востока на юго-запад.
ЖЕР ТИТИРӨӨ БУЛАГЫ МЕХАНИЗМДЕРИ ЖАНА ЗАМАНБАП СТРЕССТИН ТАЛААСЫ
Макалада Чуй жана Ысык-Көл ойдуңдарынын аймагын камтыган, Бишкек болжолдуу полигонунун аймагында болгон 7 же андан көп энергетикалык класстары бар (KP ≥ 7.0) 1790 жер титирөөлөрдүн фокус механизмдеринин мейкиндик боюнча бөлүштүрүлүшүн изилдөөнүн жыйынтыктары келтирилген жана алардын тоо алкактары, акыркы 30 жыл ичинде (1991-2020). Негизги көңүл изилденген жер титирөөлөрдүн булактарындагы негизги чыңалуулардын огунун багытынын картасына түшүрүлөт. Кысуу жана чыңалуу окторунун бурчтук параметрлеринин сандык сүрөттөлүшүнөн ГИС технологиясын колдонуу менен вектордук сүрөткө өтүү жер кыртышынын чыңалуу абалынын өнүгүү өзгөчөлүктөрүн аныктоого мүмкүндүк берди. Кысуу стресстин огунун эки зонасы аныкталган, алардын биринде (көп бурчтуктун батыш бөлүгү) горизонталдуу кысуу басымдуулук кылат, түндүк менен түндүк-батыштан түштүккө жана түштүк-чыгышка багытталган, экинчисинде (чыгыштын чыгыш бөлүгү) көп бурчтук) кысуу стресс октору түндүк-чыгыштан түштүк-батышка багытталган.
EARTHQUAKE FOCAL MECHANISMS AND THE MODERN STRESS FIELD OF THE BISHKEK PROGNOSTIC SITE
The paper presents the results of studying the spatial distribution of the focal mechanisms of 1790 earthquakes with energy classes 7 and more (KR ≥ 7.0) that occurred on the territory of the Bishkek prognostic site, covering the territory of the Chuya and Issy-Kul depressions and their mountain frames, over the past 30 years (1991- 2020). The main attention is paid to the mapping of the orientation of the axes of the principal stresses in the sources of the investigated earthquakes. The transition from a quantitative description of the angular parameters of the compression and tension axes to a vector image using GIS technology made it possible to identify the features of the development of the stress state of the earth's crust. Two zones of the compression stress axis were identified, in one of which (the western part of the polygon) horizontal compression prevails, directed from the north and north-west to the south and southeast, and in the other (the eastern part of the polygon) the compression stress axes are directed from the north-east to the southwest.