Аристова И.Л.1,Досайбекова C.К.2, Бектурганова Б.Т.3
1Институт геофизических исследований НЯЦ РК, Курчатов, Казахстан
2ТОО Сейсмологическая опытно-методическая экспедиция МЧС РК., Алматы, Казахстан
3ТОО Институт сейсмологии МЧС РК, Алматы, Казахстан
МОНИТОРИНГ НАПРЯЖЁННО-ДЕФОРМИРОВАННОГО СОСТОЯНИЯ ЗЕМНОЙ КОРЫ В РАЙОНЕ СЕВЕРНОГО ТЯНЬ-ШАНЯ ПО ДАННЫМ МЕХАНИЗМОВ ОЧАГОВ ЗЕМЛЕТРЯСЕНИЙ
Целью данной работы было на основании реконструкции параметров напряжений методом катакластического анализа разрывных смещений по данным механизмов очагов землетрясений провести анализ распределения по площади фоновых значений параметров напряжённо-деформированного состояния (НДС) за период сейсмического затишья (1991 - 2021), сформировавшегося в районе после реализации сильнейшего Байсорунского землетрясения, так и по результатам мониторинга 2021 г. Результаты мониторинга сопоставить с напряжённым состоянием, предшествовавшим реализации Байсорунского землетрясения и дать оценку условий напряжённого состояния глубинных слоев земной коры в связи с сейсмической опасностью. Были проведены исследования по данным мониторинга сейсмотектонических условий в регионе Северного Тянь-Шаня, который характеризуется, с одной стороны высокой плотностью населения и промышленных объектов, с другой стороны, достаточно высокой сейсмической активностью земной коры, нацеленные на своевременное выявление ситуации, опасной реализацией сильного землетрясения.
ЖЕР ТИТИРӨӨНҮН ФОКУСТУК МЕХАНИЗМДЕРИНИН МААЛЫМАТТАРЫ БОЮНЧА ТҮНДҮК ТЯНЬ-ШАНЬ ОБЛАСТЫНДА ЖЕР КЫРТЫШЫНЫН СТРЕСС-ДЕФОРМАЦИЯЛЫК АБАЛЫНА БАЙКОО ЖҮРГҮЗҮҮ
Бул иштин максаты жер титирөөнүн очокторунун механизмдерине ылайык жаракалардагы жылышууларды катакласттык анализдөө методу менен чыңалуу параметрлерин реконструкциялоого негизделип, параметрлердин фондук маанилеринин аянты боюнча бөлүштүрүлүшүн талдоо болгон. Байсорун аймагындагы эң күчтүү жер титирөөдөн кийин пайда болгон сейсмикалык тыныгуу мезгилиндеги (1991-2021-жж.) чыңалуу-деформациялык абал (ССС) жана 2021-жылдагы мониторингдин жыйынтыгы боюнча. Мониторингдин натыйжалары Байсорун жер титирөөсүнө чейинки стресс абалын жана сейсмикалык коркунучка байланыштуу жер кыртышынын терең катмарларынын стресс абалынын шарттарын баалоо. Түндүк Тянь- Шань аймагындагы сейсмотектоникалык шарттардын мониторингинин маалыматтары боюнча изилдөөлөр жүргүзүлдү, ал бир жагынан калктын жана өндүрүш объекттеринин жогорку жыштыгы менен, экинчи жагынан, сейсмикалык активдүүлүктүн жетишээрлик жогору болушу менен мүнөздөлөт жана катуу жер титирөөдөн улам коркунучтуу кырдаалды өз убагында аныктоого багытталган.
MONITORING OF THE STRESS-STRAIN STATE OF THE EARTH'S CRUST IN THE NORTHERN TIEN SHAN REGION ACCORDING TO DATA OF EARTHQUAKE’S FOCAL MECHANISMS
The purpose of the work is, basing on the reconstruction of stress parameters using a method of cataclastic analysis of rupture shifts, to analyze the distribution of background values of the strain-stress state parameters for the period of seismic calm (1991 - 2021), formed at the region after the largest Baysoryun earthquake, and by using the results of seismic monitoring for 2021. The monitoring results are to be compared with the stress state that preceded the Baysoryun earthquake and assess the conditions of the stress state of deep crust layers in purpose of seismic hazard assesment. The investigations were conducted using monitoring data of seismic and tectonic conditions at Northern Tien Shan region characterized by high density of population and numerous industrial facilities, and by high seismic activity of the earth crust. The investigations are aimed at timely determination of conditions preceding a large earthquake.