Омуралиева А., Мамбетова Г., Мамбетсадыкова А., Калысова Ж., Мураталиева Ж.
Институт сейсмологии НАН КР, г. Бишкек, Кыргызстан
ЛЕДНИКИ ЗААЛАЙСКОГО И КУНГЕЙСКОГО ПОДНЯТИЙ
Аннотация. В работе отмечено, что ледники Заалайского и Кунгейского мегаантиклинальных поднятий формировались в течение длительного времени. В ледниках по мере их движения образуются системы трещин и разрывов, которые, очевидно, сопровождаются акустической эмиссией, сейсмическими волнами и сотрясениями – ледотрясениями, с сейсмическими энергиями около 8.1·105–1.8 ·109 Дж. Сложная система трещин и разрывов на ледниках, например, Кунгейского поднятия, является следствием крупных палео- и исторических землетрясений, как Чиликское (1889, М=8.3), Кеминское (1911, М=8.2). Периодическое проявление землетрясений и «ледотрясений» изменяли движения ледников.
ЗААЛАЙ ЖАНА КҮНГӨЙ МЕГААНТИКЛИНАЛДЫК КӨТӨРҮЛҮҮЛӨРДҮН МӨҢГҮЛӨРҮ
Кыскача мазмуну. Макалада Заалай жана Күнгөй мегаантиклиналдык көтөрүлүүлөрдүн мөңгүлөрү узак убакыттын ичинде пайда болгондугу белгиленген. Мөңгүлөрдүн кыймылы менен алардын ичинде үзүлүштөр жана сыныштардын системасы пайда болгондугу айтылган. Калыбы, алар акустикалык эмиссияны, сейсмикалык толкундарды жана сейсмикалык энергиясы 8.1·105 – 1.8 ·109 Дж силкилдөөлөрдү - мөңгүлүк титирөөлөрдү пайда кылат. Мөңгүлөрдөгү, мисалы Күнгөй Ала Тоодогу, үзүлүштөр жана сыныштардын татаал системасы чоң палео- жана тарыхый жер титирөөлөрдүн (Чилик, 1889, М=8,3, Кемин, 1911, М=8,2) кесепетинен келип чыккан. Мезгил-мезгили менен болгон жер титирөөлөр жана «мөңгүлүк титирөөлөр» мөңгүлөрдүн кыймыл динамикасын өзгөртүшкөн.
GLACIERS OF THE ZAALAI RANGE AND KUNGEI RANGE
Abstract. It is noted in the paper that the glaciers of the Zaalai Range and Kungei Range have been forming over a long time. Systems of ruptures and cracks form in glaciers as they move, which are obviously accompanied by acoustic emission, seismic waves and tremors — icequakes, with seismic energies of about 8.1·105 - 1.8·109 J. A complex system of ruptures and cracks on glaciers, for example of the Kungei Range, is the result of major paleo- and historical earthquakes, such as the Chilik (1889, M = 8.3), Kemin (1911, M = 8.2). The periodic manifestation of earthquakes and icequakes changed the dynamics of glaciers movements.
Keywords: glacier, ruptures and cracks in glaciers, icequake, earthquake, seismic impact on glaciers, dynamics of glaciers.