Михайлова Н. Н., Аристова И. Л., Комекбаев Д.К.
Филиал «Институт геофизических Исследований» НЯЦ РК, г. Алматы, Казахстан
ИСПОЛЬЗОВАНИЕ ИСТОРИЧЕСКИХ СЕЙСМИЧЕСКИХ ЗАПИСЕЙ МИРНЫХ ЯДЕРНЫХ ВЗРЫВОВ ДЛЯ ЗАДАЧ СЕЙСМИЧЕСКОГО МОНИТОРИНГА
В работе показано, как проводится подготовка к использованию в научных целях аналоговых исторических сейсмограмм мирных ядерных взрывов, имеющихся в архивах бумажных сейсмограмм различных организаций. Создана база «Метаданные», в которой собраны, проверены и уточнены данные по станциям и аппаратуре, зарегистрировавшим мирные ядерные взрывы. Затем проведена работа по созданию уточнённого каталога мирных ядерных взрывов, в котором дополнены по вновь измеренным на записях характеристикам значения магнитуд и энергетических классов, по некоторым взрывам уточнено местоположение эпицентров взрывов. Создан сейсмический бюллетень по результатам обработки 3201 аналоговой сейсмограммы. Этот бюллетень является основой проведения научных исследований в целях повышения эффективности сейсмического мониторинга. Построены годографы региональных сейсмических волн, получены соотношения, связывающие мощность взрывов с сейсмическими магнитудными и энергетическими параметрами. Проводится оцифровка сейсмограмм мирных ядерных взрывов.
ТЫНЧТЫК ЯДРОЛУК ЖАРДЫРУУЛАРДЫН ТАРЫХЫЙ СЕЙСМИКАЛЫК жазууларын СЕЙСМИКАЛЫК МОНИТОРИНГ ҮЧҮН КОЛДОНУУ
Макалада ар кандай уюмдардын кагаз сейсмограммаларынын архивдеринде сакталган тынчтык максаттагы ядролук жардыруулардын аналогдук тарыхый сейсмограммаларын илимий максаттарда колдонууга кандай даярдыктар көрүлүп жаткандыгы көрсөтүлөт. «Метамаалыматтар» базасы түзүлдү, анда тынчтык максатта ядролук жардырууларды каттаган станциялар жана жабдуулар жөнүндө маалыматтар чогултулду, текшерилилди жана такталды. Андан кийин тынч ядролук жардыруулардын жаңыланган каталогун түзүү боюнча иштер жүргүзүлдү, анда магнитудалардын жана энергетикалык класстардын маанилери жазуулар боюнча жаңы өлчөнгөн мүнөздөмөлөрдүн негизинде толукталды, ал эми кээ бир жарылуулар үчүн жарылуулардын эпицентрлеринин жайгашкан жери аныкталды. такталды. 3201 аналогдук сейсмограмманы иштетүүнүн жыйынтыгы боюнча сейсмикалык бюллетень түзүлдү. Бул бюллетень сейсмикалык мониторингдин эффективдүүлүгүн жогорулатуу боюнча илимий изилдөөлөргө негиз түзөт. Аймактык сейсмикалык толкундардын годографтары түзүлүп, жарылуулардын күчү сейсмикалык чоңдук менен энергетикалык параметрлердин катыштарынын байланыштары алынды. Тынчтык максаттагы ядролук жардыруулардын сейсмограммалары цифра-лаштырылды.
APPLICATION OF HISTORICAL SEISMIC RECORDS OF PEACEFUL NUCLEAR EXPLOSIONS TO SOLVE SEISMIC MONITORING TASKS
The paper demonstrates the process of preparing analogue historical seismograms of peaceful nuclear explosions available in the archives of paper seismograms in various organizations for scientific use. A «Metadata» database that contains verified and precised data on stations and equipment that recorded peaceful nuclear explosions was created. Subsequently, an updated catalogue of peaceful nuclear explosions was created. This involved supplementing the values of magnitudes and energy classes based on newly measured characteristics of the records and clarifying the location of the explosions’ epicenters for some explosions. A seismic bulletin was created based on the results of processing 3201 analogue seismograms. This bulletin forms the basis for scientific research to improve the efficiency of seismic monitoring. The travel-time curves for regional seismic waves were constructed, and relations linking explosion yield with seismic magnitude and energy parameters were obtained. Seismograms of peaceful nuclear explosions are being digitized.